Stiltegebied Weert

Pas als je niet meer bedolven wordt onder geluiden, merk je hoe zeldzaam stilte geworden is. In het stiltegebied van Weert bij Bornem kan je je laven aan de onbetaalbare stilte en rust.

Hier geen vliegtuiggebrom boven je hoofd, ringtones, geclaxonneer of een blazende laptop. In het stiltegebied hoor je hooguit eens het gescharrel van een roerdomp of blauwborst of het geschuim van de Schelde. Natuurlijke geluiden overheersen, maar muisstil is het er ook weer niet: het achtergrondsgeluidsniveau schommelt tussen de 35 à 40 decibel. Bovendien blijven gebiedseigen geluiden van bewoners, landbouw, natuur- of bosbeheer mogelijk.

Dat stelt natuurlijk niet veel voor als je weet dat 70% van de Vlamingen in gebieden leeft waar het geluidsniveau de 55 decibel overschrijdt. Om maar te zeggen dat stiltegebieden moeilijk te vinden zijn in het dichtbebouwde Vlaanderen met zijn fijnmazig wegennet: amper negen gebieden kregen het kwaliteitslabel 'Stiltegebied' opgespeld. Het stiltegebied in Bornem, waartoe Weert behoort, is daar een van.

Hangmat

In het stiltegebied geniet je van het zicht op dijken, wielen, slikken, schorren en broekbossen. Hou halt bij de bezienswaardigheden maar vergeet ook niet om je ergens neer te vlijen en bewust te luisteren naar alle natuurlijke geluiden. Vlak bij het dorpje Weert, omringd door laag gelegen populierenbossen en elzenbroekbossen, slingert een hangmat die zich daarvoor uitstekend leent. Leg je lekker neer, sluit je ogen en concentreer je op de gratis sonate van bladergeruis en vogelgetjilp. Zelfs de grootste zenuwpees komt hier tot rust.

Sneeuw

Tijdens een zonovergoten dag is het stiltegebied onweerstaanbaar om te verkennen. Maar ook andere momenten hebben hun charme. Tijdens de zonsopkomst word je verwelkomd met vogelgezang, bij zonsondergang of 's nachts krijg je misschien wel een uil, vleermuis of nachtegaal te zien. En ‘s winters, wanneer het gesneeuwd heeft, is het hier op zijn stilst: dan dempt het sneeuwdeken alle geluiden.

Manden vlechten

Het stiltegebied van Weert zit benepen tussen de Schelde en een oude Scheldearm in Weert. In de 13e eeuw werd de zes kilometer lange rivier afgesloten omdat de bedding van de Schelde zich verplaatste. Nu strekt zich hier het natuurreservaat 'Het Stort' uit, een uitgestrekt schorrengebied dat bij springtij overstroomt. 

Tot 1950 werd het schorrengebied gebruikt om  wissen te kweken, de grondstof waaruit manden gevlochten werden. In het vlecht- en streekmuseum De Zilverreiger' ontdek je het verhaal van ambachten die vroeger van generatie op generatie werden doorgegeven, maar nu teloorgegaan zijn. Stielen zoals die van de traditionele mandenmaker, de kuiper of de Scheldevisser. 

Slijkneus

In de herberg van het museum kun je van het befaamde Slijkneusbier proeven. Laat je niet afschrikken door de naam: een ‘slijkneus’ was nu eenmaal de spotnaam die de inwoners van Weert kregen. Een erfenis van de mandenmakersnijverheid. Wie een hele dag wissen stond te kappen, kwam ‘s avonds thuis met een neus die vol kleefde met drassige poldergrond. Zo komt het dat ook een zandkoekje met chocolade hier een slijkneuskoekje heet.

Kwelgeest in de nevels

Aan Mariadevotie geen gebrek in Weert. De vroegere burgemeester liet rond 1870 de kapel Onze-Lieve-Vrouw-Ster-der-Zeekapel optrekken op de dijkhelling van de Molenstraat. Zijn manier om dankbaarheid te tonen voor de genezing van zijn vrouw van cholera.

De Appeldijkstraat wordt opgesierd met de Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand waar je niet alleen Maria kunt aanbidden maar ook kwelgeest Kludde van je af kunt schudden. De vochtige omgeving, vaak gesluierd in nevel en mist, maakte van Weert de ideale uitvalsbasis voor deze mythische figuur uit de Vlaamse folklore. 

Kludde, die in heel Vlaanderen opdook, hield zich in deze contreien schuil onder bruggen of in holle bomen. Hij vertoonde zich alleen ‘s nachts. Wanneer je zijn ketting hoorde rammelen die hij rond zijn enkel had, was het eigenlijk al te laat: Kludde sprong je nietsvermoedend in de nek en je moest hem dragen tot de dag aanbrak. Het enige wat hielp? Bidden. Bijvoorbeeld in een kapelletje. Dan was Kludde in geen velden of wegen meer te bespeuren.

Vliegende geit

Nog zo’n volksverhaal is dat van de vliegende geit, het koosnaampje dat inwoners van Branst tot nu op hun schouders moeten torsen. Maar van waar komt de vliegende geit? Net na de Eerste Wereldoorlog stond het dorpje in rep en roer. Wandelaars op de Scheldedijk hadden 's avonds een geit horen mekkeren in de schorren. Meer zelfs: enkelingen beweerden dat het gemekker uit de lucht kwam. 

Een vliegende geit? Zou het zomaar kunnen? De bewoners namen het zekere voor het onzekere en deden elk deur en venster van hun huis op slot om deze kwade geest buiten te houden. Tot iemand op een avond een vogel mekkerend boven de schorren zag cirkelen. Dit moest de watersnip zijn: zijn gekwetter lijkt op dat van een geit.

Graaf

Aan de overkant van de oude Schelde lijkt het wel of je naar de Loirestreek gekatapulteerd bent. Langs de oever strekt zich het neogotische kasteel de Marnix de Sainte-Aldegonde uit, kortweg het kasteel van Bornem. 

Begin 19e eeuw kwam deze middeleeuwse burcht in handen van de familie de Marnix, die het van top tot teen herbouwde. Tot op vandaag woont graaf John de Marnix de Sainte-Aldegonde in het kasteel. Een kijkje nemen in het kasteel met zijn koetsencollectie kan op afspraak of tijdens enkele opendeurdagen in augustus en september.

Stil, stiller, stilst

Het stiltegebied van Bornem, waar Weert deel van uitmaakt, is goed voor 14 km² rust en stilte. Weert springt er bovenuit omdat je hier de stilste plaats vindt van het Bornemse stiltegebied, meer bepaald aan de overzet naar Driegoten. Schakel je gsm uit, trek je wandelschoenen aan en ontdek het overheersende geluid van fauna en flora.