Fietsen van sluis naar sluis

Heerlijk uitwaaien op de fiets langs het water en een flinke portie geschiedenis opsnuiven? Dan zit je goed met deze fietstocht! De route neemt je mee van de dijken langs de Schelde, de Rupel en het Zeekanaal Brussel-Schelde naar de charmante polderdorpen in het hinterland. Ook op je route: twee forten die een tussenstop meer dan waard zijn.

Reizen naar het verleden in Fort Liezele

De eerste halte op de fietsroute laat je meteen een duik in het rijke verleden van deze streek nemen. Fort Liezele in Puurs-Sint-Amands is een imponerend bouwwerk dat geschiedenis ademt. Net als de forten van Zwijndrecht, Bornem en Breendonk maakt ook deze versterkte vesting deel uit van de fortengordel die vanaf midden 19de eeuw werd opgetrokken om Antwerpen te beschermen.

In het volledig gerenoveerde museum kom je het boeiende verhaal achter het bouwwerk te weten. Je zult nog wel even geduld moeten oefenen tot 1 mei, want dan pas zwaaien de deuren van het vernieuwde museum weer open. Intussen kun je wel al de sfeer opsnuiven in fortcafé De Batterie, het café in de voormalige machinekamer van het fort. Vanop het dakterras heb je een fantastisch uitzicht op het landschapspark rond de vesting.

Dat park is trouwens een ideale picknickplek, met onder meer een blotevoetenpad en waterspeeltuin voor de kleintjes. Honger, maar geen goedgevulde picknickmand meegebracht? Geen probleem, brasserie Broox verwent je met Vlaamse gerechten in een strakke, hedendaagse setting die toch mooi aansluit bij de robuuste look van Fort Liezele.

Het ‘witte goud’ ontdekken in Kalfort

Ook Hof van Coolhem in Kalfort heeft een rijke geschiedenis. In de tweede helft van de elfde eeuw was dit domein het buitengoed van de familie Van Oyenbrugghe “geheeten van Coelhem”. Later verkocht de familie het domein aan de Abdij van Hemiksem.

Vandaag kom je hier vooral om van het groen te genieten. Het parkdomein heeft onder meer een bijentuin, een hoogstamboomgaard en een kruidenhoek. Breng zeker ook een bezoek aan de aspergetuin. Je leert er alles over de geschiedenis van de ‘Asperges de Calfort’, die aan de wieg stonden van de teelt van het ‘witte goud’ in deze buurt.

Een hongertje gekregen? In het oude poortgebouw bevindt zich brasserie Hof van Coolhem, waar je aan tafel kunt schuiven voor een lekkere, gezonde hap.

Notelaertaart eten in Stiltegebied Hingene

In Vlaanderen zijn er nog maar weinig plekken waar het eeuwige gebrom van auto’s, vrachtwagens en machines plaatsmaakt voor het vrolijke gekwetter van vogels en het zachte ritselen van de bladeren aan de bomen.

Het Stiltegebied Hingene in Bornem is een van die zeldzame parels. Het is in deze idyllische omgeving dat het Kasteel d'Ursel ligt. Zo’n 350 jaar geleden was dit het zomerverblijf van de hertog van Ursel en zijn gezin. Je kunt het kasteel bezoeken met een gids, of gewoon door het prachtige park errond struinen. Het kasteel volstond blijkbaar niet als vakantiestulpje, want de familie d’Ursel liet langs de Scheldedijk ook nog paviljoen De Notelaer optrekken. Fietsers en wandelaars kunnen er uitblazen bij een biertje of een stuk notelaertaart.

Stiltegebied Hingene is nog om een andere reden interessant. Tussen de dijk en de Schelde krijgen de getijden vrij spel. Twee keer per dag vloeit het zeewater hier ver landinwaarts. Zo ontstaan slikken en schorren, die wemelen van de wormen, krabben en ander lekkers voor vogels als wintertaling, wilde eend en berggeend. Een uniek natuurgebied waar je zelfs vossen en grazende reeën kunt spotten in het voorjaar.

Naar vogels turen op een onbewoond eiland

Om een onbewoond eiland te verkennen hoef je het vliegtuig niet op. Bij de aanleg van de nieuwe Zeesluis in Wintam ontstond tussen de oude en de nieuwe loop van het Zeekanaal en de Rupel een natuurgebied dat volledig is omgeven door water. Met zijn slikken, zoetwaterpoelen, zandduinen en grasland is dit Noordelijk Eiland een paradijs voor water- en andere vogels.

Ook runderen als de Blonde Aquitaine voelen zich hier helemaal thuis. Ze onderhouden grazend het natuurgebied. De ganzen, eenden en wilde konijnen helpen hen daarbij een pootje. Je bereikt dit Noordelijk Eiland via het sluiscomplex of via de overzet Wintam-Schelle.

Stilstaan bij de ramp van Ruisbroek

Op 3 januari 1976 sloeg het noodlot toe in het polderdorp Ruisbroek. Door springtij en een hevige storm brak de dijk van de Vliet, een zijrivier van de Rupel. Bijna heel het dorp stond onder water. Op sommige plekken zelfs tot drie meter. Het monument De Waterhoek toont hoe hoog het water precies kwam. Deze ramp vormde de aanleiding voor het Sigmaplan: een ingenieus plan dat Vlaanderen beter beschermt tegen overstromingen van de Schelde en haar zijrivieren.

In vakantiestemming komen in Klein-Willebroek

Net buiten Willebroek bevindt zich het fotogenieke Klein-Willebroek. Het schippersgehucht, gelegen in de hoek tussen het Zeekanaal Brussel-Schelde, de Rupel en natuurgebied Broek de Naeyer, ontstond in de 16de eeuw. Museum het Sashuis vertelt alles over die ontstaansgeschiedenis.

Vanuit Klein-Willebroek kun je een uitstapje maken naar Boom via de veerdienst. Of ga even op bezoek bij de bevers van natuurgebied Broek De Naeyer. Het domein is ook de thuishaven van een van de grootste kolonies aalscholvers in Vlaanderen.

Op krachten komen kan in Zeezicht of bij Sachetti’s. In dat restaurant annex fietscafé vind je meteen ook een laadpunt voor je elektrische fiets, een fietspomp en reparatiekits. Probeer zeker het terras in Ibiza-stijl uit, waar je meteen in vakantiestemming komt. Nog meer holiday vibes op het terras van Brasserie Ryac, dat uitkijkt over de jachthaven van Klein-Willebroek.

De Vredesbrug bewonderen in Willebroek

Al van ver buiten Willebroek zie je de Vredesbrug uittorenen boven het Zeekanaal Brussel-Schelde – een van de oudste kanalen van ons land. Bij de opening in 1952 was de brug geschilderd in het typische legergroen, maar in 2008 kreeg de metalen constructie een nieuw laagje azuurblauwe verf. De Vredesbrug werd gebouwd door de Société Anonyme de Construction et des Ateliers de Willebroeck, die ook de Ponte Luís over de Douro in Portugal bouwde. Sinds 1992 is de brug beschermd als industrieel erfgoed.

De Vredesbrug dankt zijn naam aan een divisie van het Britse leger die in 1944 het kanaal volgde om Antwerpen te gaan bevrijden. Omdat de brug vaak opengaat voor schepen, en de automobilisten dan eventjes geduld moeten oefenen, heet ze in de volksmond ook wel ‘De Brug der Zuchten.’

De slachtoffers van WO II gedenken in Fort Breendonk

Je moet er even een ommetje voor maken (rij na KP 82 onder de N16, sla links af richting Willebroek tot over de brug en volg daarna de pijlen). Maar het Fort van Breendonk is die moeite absoluut waard. 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog deed het gebouw, een van de best bewaarde kampen van Europa, dienst als doorgangskamp en gevangenis. De nazi’s verzamelden hier iedereen die niet paste in hun wereldbeeld. Joden, mensen uit het verzet en andersdenkenden wachtten hier hun onzekere lot af.

Om die donkere bladzijde in de geschiedenis nooit te vergeten, werd Fort Breendonk omgevormd tot een boeiend memoriaal dat de verhalen vertelt van iedereen die ze niet meer zelf kan navertellen.